De juiste hoogwerker kiezen: de complete gids

Het toegankelijke werkbereik hangt af van het specifieke model van de hoogwerker en wordt bepaald door de combinatie van verticale hefhoogte en horizontale reikwijdte. Deze combinatie wordt weergegeven in een diagram, ook wel werkdiagram genoemd, waarmee men duidelijk en eenvoudig het gebruiksbereik van de machine kan aflezen.

Wat is een werkdiagram?

Het werkbereik wordt meestal visueel voorgesteld in een grafiek, het zogenaamde “werkdiagram”. Dit is een essentieel hulpmiddel voor gebruikers van hoogwerkers. Het diagram bevindt zich meestal in de gebruikershandleiding van de machine, die verplicht aanwezig moet zijn in de documentatiebox bevestigd aan de werkmand.

Bij sommige modellen is het werkdiagram ook gedrukt op een metalen plaat in de werkmand zelf, zodat het in één oogopslag zichtbaar is, zelfs tijdens het rijden of het positioneren. Het werkbereik wordt weergegeven als een 2D-grafiek (meestal in de vorm van een boog) die de werkzone van de machine toont. Het bevat een diagram met hoogte / reikwijdte / hoek, waarmee men de toegankelijke werkzones eenvoudig kan bepalen. Afhankelijk van het model kunnen er ook gegevens over het maximaal toegelaten laadvermogen worden weergegeven.

Het belang van het werkdiagram

Deze informatie is essentieel bij zowel de keuze van de hoogwerker voor een bepaald project als bij het gebruik ervan op de werf.

Het raadplegen van het werkdiagram is cruciaal voor het maken van de juiste keuze. Voorbeeld: als een toepassing vraagt om een hoog laadvermogen in combinatie met een maximale reikwijdte, dan moeten beide parameters in het diagram worden nagekeken. Deze factoren kunnen doorslaggevend zijn en ertoe leiden dat men kiest voor een machine met een iets hogere werkhoogte dan oorspronkelijk nodig.

Variaties in werkbereik

Het is belangrijk te weten dat twee op het oog vergelijkbare hoogwerkermodellen verschillende werkdiagrammen kunnen hebben. Dit is te verklaren door ontwerpverschillen (materialen, plaatsing van contragewichten, systemen en ingebouwde innovaties, enz.).

Speciale capaciteiten van het werkbereik

Sommige machines hebben ook een negatief werkbereik (onder het nulpunt), wat bijzonder nuttig is voor toepassingen zoals bruginspectie, mijnbouw of graafwerkzaamheden.

Om te voldoen aan de eisen van moeilijke werkomstandigheden — grote reikwijdte, werken op hellingen, hoge belasting — hebben fabrikanten speciale functies ontwikkeld. Zo introduceerde Haulotte in 2024 de innovatie Haulotte Extra Reach, die toelaat om met zwaardere lasten te werken, zelfs op een hellend oppervlak. De machine blijft operationeel op een helling tot 6° (in zowel lengterichting als zijdelings). Sommige hoogwerkers beschikken daarom over een specifiek “dubbel laadvermogen”-diagram, met twee verschillende werkbereiken afhankelijk van de lading in de werkmand.

Waar vind je het werkdiagram of het werkbereik?

Werkdiagrammen of werkbereiken zijn beschikbaar in de gebruikershandleiding van de machine: online via technische bibliotheken, in de papieren handleiding aanwezig in de werkmand, soms gedrukt op een metalen plaat of sticker bevestigd aan de machine zelf. Het is absoluut noodzakelijk deze te raadplegen om te verzekeren dat het gebruik van de hoogwerker overeenkomt met de veiligheidsaanbevelingen van de fabrikant.

Checklist van belangrijke informatie om te onthouden

• De elektrische hoogwerker werkt zonder brandstof, de motor is 100% elektrisch en wordt aangedreven door batterijen. Hierdoor is de machine veel stiller dan een dieselvariant. Een ander belangrijk voordeel: ze stoot tijdens gebruik geen CO₂ uit, waardoor ze voldoet aan steeds strengere milieuregels. De belangrijkste beperking van elektrische hoogwerkers is hun autonomie. Dankzij de ontwikkelingen in de sector zijn batterijen lichter en krachtiger geworden, maar de autonomie blijft beperkt in vergelijking met een volle tank diesel.

• De verbrandingsmotor- of dieselhoogwerker is vooral geschikt voor buitengebruik. Ze is uitgerust met een dieselmotor of HVO-motor (biobrandstof = "Hydrotreated Vegetable Oil"). Dieselhoogwerkers hebben doorgaans een grotere autonomie dan elektrische modellen. Hun voornaamste nadeel: de motor is vervuilender en luider, wat leidt tot meer hinder voor de bediener en de omgeving.

• De hybride of bi-energie hoogwerker is veelzijdig en kan zowel binnen als buiten worden ingezet. Deze hoogwerker is uitgerust met twee energiebronnen: een verbrandingsmotor (meestal diesel of benzine) en een elektrisch systeem dat wordt aangedreven door batterijen. Dit type hoogwerker biedt veel flexibiliteit en past zich moeiteloos aan uiteenlopende werkomstandigheden aan. Bij Haulotte biedt de PULSEO-serie volledig elektrische terreinhoogwerkers aan, uitgerust met een Range Extender: een verwisselbare en afneembare generator die compatibel is met alle PULSEO-modellen. Deze oplossing biedt extra flexibiliteit en autonomie op werven waar geen toegang is tot het elektriciteitsnet.

1. Harnas en ankerpunt:

   • Een veiligheidsharnas moet gedragen worden en bevestigd zijn aan een ankerpunt in de werkbak, indien dit door de fabrikant is voorgeschreven of als een risicoanalyse dit aanbeveelt.

   • Dit beschermt de gebruiker tegen valgevaar, vooral bij kantelen of een botsing.

2. Risicoanalyse:

   • Er moet vóór elk gebruik een risicoanalyse worden uitgevoerd. Als daaruit een val- of kantelrisico blijkt, is het dragen van een harnas verplicht.

3. Aanbevelingen van het INRS:

   • Voor schaarhoogwerkers kan het dragen van een harnas overbodig zijn als de collectieve beveiliging (zoals leuningen) als voldoende wordt beschouwd.

   • Voor knikarm- of telescoophoogwerkers is het dragen van een harnas bijna altijd vereist.

4. Verantwoordelijkheid van de werkgever:

   • De werkgever is verantwoordelijk voor de veiligheid van de werknemers en moet de nodige persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM), zoals harnassen, beschikbaar stellen indien vereist.

• De instructies van de fabrikant van de hoogwerker raadplegen;

• Een risicoanalyse uitvoeren;

• Lokale regelgeving en professionele aanbevelingen volgen.

• Stimuleert het gebruik van het harnas door het creëren van een automatische anker-reflex;

• Verhoogt de veiligheid op bouwplaatsen door het verzamelen en benutten van data;

• Biedt maximale compatibiliteit en is eenvoudig te installeren.

• Sommige hoogwerkers zijn uitgerust met automatische stabilisatiesystemen, zoals hydraulische uithouders of hellingssensoren. Deze zorgen ervoor dat de hoogwerker tot op zekere hoogte kan worden waterpas gezet.

Risicoanalyse

• Voor het gebruik van een hoogwerker op een helling moet een risicoanalyse worden uitgevoerd. Hierbij moet rekening gehouden worden met:

  • De aard van de ondergrond (grip, stabiliteit, verzakkingsgevaar).

  • De last die wordt gedragen (gewicht van bedieners en gereedschap).

  • Weersomstandigheden (regen, wind, gladde bodem).

Naleving van veiligheidsregels

• De snelheid van de hoogwerker moet worden aangepast om kantelen te voorkomen.

• Gebruik de hoogwerker niet als de helling gecombineerd is met andere risico’s (zoals nabijheid van gaten, afgronden, etc.).

• Overbelast de hoogwerker nooit, dit verhoogt het risico op instabiliteit.

Geïntegreerde veiligheidsvoorzieningen

• Moderne hoogwerkers zijn vaak uitgerust met hellingssensoren. Als de helling te steil is, kunnen deze sensoren voorkomen dat de machine wordt bediend om kantelen te vermijden.

• Als de helling dicht bij de toegestane limiet ligt, is het beter een speciale hoogwerker voor ruw terrein te gebruiken (zoals terreinwagens).

• Raadpleeg een gekwalificeerde technicus of de aftersalesdienst van de fabrikant voor passende aanbevelingen.